متن سخن :
((اَللّهُمَّ مُتَعالىَ الْمَکانِ عَظِیمَ الْجَبَرُوتِ شَدِیدَ الِْمحالِ عَنِّى غَنِىُّ
عَنِ الْخَلائِقِ عَرِیضُ الْکِبْرِیاءِ قادِرٌ عَلى ما تَشاءُ
قَرِیبٌ الرَّحْمَةِ صادِقُ الْوَعْدِ سابِغُ النِّعْمَةِ حَسَنُ الْبَلاءِ
قَرِیبٌ اِذا دُعیتَ مُحِیطٌ بِما خَلَقْتَ
قابِلُ التَّوْبَةِ لِمَنْ تابَ اِلَیْکَ قادِرٌ على ما اَرَدْتَ
تُدْرِکُ ما طَلَبْتَ شَکُورٌ اِذا شُکرْتَ ذَکُورٌ اِذا ذُکِرْتَ
اَدْعُوکَ مُحْتاجاً وَاَرْغَبُ اِلَیْکَ فَقِیراً وَاَفْزعُ اِلَیْکَ
خائِفاً وَاَبْکِى مَکْرُوباً وَاَسْتَعِینُ بِکَ ضَعِیفاً
وَاَتَوَکَّلُ عَلَیْکَ کافِیاً اَللّهُمَّ احْکُمْ بَیْنَنا وَبَیْنَ قَومنا
فَاِنَّهُمْ غَرُّونا وَخَذَلُونا وَغَدَرُوا بِنا وَقَتَلُونا
وَنَحْنُ عِتْرَةُ نَبِیِّکَ وَوُلْدُ حَبِیبِکَ مُحَمَّدٍ صلى اللّه علیه و آله الَّذِى اصْطَفَیْتَهُ
بِالرِّسالَةِ وَاءتْمَنْتَهُ الْوَحْىِ عَلَى
فَاجْعَلْ لَنا مِنْ اَمْرِنا فَرَجاً وَمَخْرَجاً یا اَرْحَمَ الراحِمینَ.
...صَبْراً عَلى قَضائِکَ یا رَبِّ لا اِلهَ سِواکَ
یا غِیاثَالْمُسْتَغیثین مالِى رَبُّ سِواکَ وَلا مَعْبُودٌ غَیْرکَ
صَبْراً عَلى حُکْمِکَ یا غِیاثَ مَنْ لا غِیاثَ لَهُ
یا دائِماً لا نَفادَ لَهُ یا مُحْیِى الْمَوتى
یا قائِماً عَلى کُلِّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ اُحْکُمْ بَیْنى وَبَیْنَهُمْ
وَاَنْتَ خَیْرُالْحاکِمینَ)).
ترجمه و توضیح لغات :
مُتَعال : برتر. جَبَرُوت : صیغه مبالغه است : قُدْرَتْ: تسلط. مِحال (به کسر میم ): دقت ، تصرف ، عریض : گسترده . کِبْرِیاء: عظمت و بزرگى ، سابِغ : وسیع . شَکُور: شکرگزار و یکى از اسماء خداوند است که پاداش زیاد در مقابل کم مى دهد.ذکور: یادآورنده ، بسیار یاد کننده . بَلاء: آزمایش . رَغِبَ اِلَیْه : تضرع و زارى نمود. فقیر: نیازمند. فَزَعَ اِلَیْهِ: به سوى او پناه برد. کرْب : اندوه . غَرُّونا (از غَرَّ): گول زد. غَدْر: خیانت کردن . غِیاث : کمک . اِسْتِغاثَة : یارى طلبیدن . نَفاد: تمام شدن .
ترجمه و توضیح :
بنابه نقل شیخ الطائفه ، شیخ طوسى در مصباح المتهجد و مرحوم سیدبن طاووس در اقبال ، حسین بن على علیهما السلام در آخرین دقایق زندگیش چشمها راباز کرد و به سوى آسمان متوجه گردید و براى آخرین بار با پروردگار خویش ، پروردگار عالمیان چنین مناجات و راز و نیاز نمود(271):
((اى خدایى که مقامت بس بلند، غضبت شدید، نیرویت بالاتر از هر نیرو، تو که از مخلوقات خویش مستغنى هستى و در کبریا و عظمت فراگیر، به آنچه بخواهى توانا، رحمتت به بندگانت نزدیک ، وعده ات صادق ، نعمتت شامل ، امتحانت زیبا، به بندگانت که تو را بخوانند نزدیک هستى و بر آنچه آفریده اى احاطه دارى و هرکس که از در توبه درآید پذیرایى ، آنچه را که اراده کنى توانایى ، آنچه را که بخواهى درک توانى کرد، کسى را که شکرگزار تو باشد شکرگزارى ، یاد کننده ات را یادآورى ، من تو را خوانم که نیازمند تواءم و به سوى تو روى آرم که درمانده تواءم ، ترسان به پیشگاهت فزع مى کنم ، غمگین دربرابرت مى گریم ، از تو مدد مى طلبم که ناتوانم ، خود را به تو وامى گذارم که بسنده اى ، خدایا! در میان ما و قوم ما داورى کن که آنان از راه مکر و حیله وارد شدند و دست از یارى ما برداشتند وما را که فرزندان پیامبر و حبیب تو محمد صلّى اللّه علیه و آله هستیم به قتل رسانیدند، پیامبرى که به رسالت خویش انتخاب نموده وامین و حیش قرار داده اى ، اى خدا! اى مهربانترین ! در حوادث ، بر ما گشایش و در پیشامدها، برما خلاصى عنایت کن )).
امام علیه السلام مناجات خویش را با این جملات به پایان رسانید:
((در مقابل قضا و قدر تو شکیبا هستم اى پروردگارى که بجز تو خدایى نیست . اى فریادرس دادخواهان که مرا جز تو پروردگارى و معبودى نیست . برحکم و تقدیر تو صابر و شکیبا هستم . اى فریادرس آنکه فریادرسى ندارد، اى همیشه زنده اى که پایان ندارد. اى زنده کننده مردگان . اى خدایى که هرکسى را با اعمالش مى سنجى ، در میان من و این مردم حکم کن که تو بهترین حکم کنندگانى )).
و آنگاه که صورت به خاک مى گذاشت ، گفت :((بِسْمِاللّه وَبِاللّه وَفِى سَبیلِاللّه وَعَلى مِلَّةِ رَسُولِاللّه ))(272).))
((اَللّهُمَّ مُتَعالىَ الْمَکانِ عَظِیمَ الْجَبَرُوتِ شَدِیدَ الِْمحالِ عَنِّى غَنِىُّ
عَنِ الْخَلائِقِ عَرِیضُ الْکِبْرِیاءِ قادِرٌ عَلى ما تَشاءُ
قَرِیبٌ الرَّحْمَةِ صادِقُ الْوَعْدِ سابِغُ النِّعْمَةِ حَسَنُ الْبَلاءِ
قَرِیبٌ اِذا دُعیتَ مُحِیطٌ بِما خَلَقْتَ
قابِلُ التَّوْبَةِ لِمَنْ تابَ اِلَیْکَ قادِرٌ على ما اَرَدْتَ
تُدْرِکُ ما طَلَبْتَ شَکُورٌ اِذا شُکرْتَ ذَکُورٌ اِذا ذُکِرْتَ
اَدْعُوکَ مُحْتاجاً وَاَرْغَبُ اِلَیْکَ فَقِیراً وَاَفْزعُ اِلَیْکَ
خائِفاً وَاَبْکِى مَکْرُوباً وَاَسْتَعِینُ بِکَ ضَعِیفاً
وَاَتَوَکَّلُ عَلَیْکَ کافِیاً اَللّهُمَّ احْکُمْ بَیْنَنا وَبَیْنَ قَومنا
فَاِنَّهُمْ غَرُّونا وَخَذَلُونا وَغَدَرُوا بِنا وَقَتَلُونا
وَنَحْنُ عِتْرَةُ نَبِیِّکَ وَوُلْدُ حَبِیبِکَ مُحَمَّدٍ صلى اللّه علیه و آله الَّذِى اصْطَفَیْتَهُ
بِالرِّسالَةِ وَاءتْمَنْتَهُ الْوَحْىِ عَلَى
فَاجْعَلْ لَنا مِنْ اَمْرِنا فَرَجاً وَمَخْرَجاً یا اَرْحَمَ الراحِمینَ.
...صَبْراً عَلى قَضائِکَ یا رَبِّ لا اِلهَ سِواکَ
یا غِیاثَالْمُسْتَغیثین مالِى رَبُّ سِواکَ وَلا مَعْبُودٌ غَیْرکَ
صَبْراً عَلى حُکْمِکَ یا غِیاثَ مَنْ لا غِیاثَ لَهُ
یا دائِماً لا نَفادَ لَهُ یا مُحْیِى الْمَوتى
یا قائِماً عَلى کُلِّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ اُحْکُمْ بَیْنى وَبَیْنَهُمْ
وَاَنْتَ خَیْرُالْحاکِمینَ)).
ترجمه و توضیح لغات :
مُتَعال : برتر. جَبَرُوت : صیغه مبالغه است : قُدْرَتْ: تسلط. مِحال (به کسر میم ): دقت ، تصرف ، عریض : گسترده . کِبْرِیاء: عظمت و بزرگى ، سابِغ : وسیع . شَکُور: شکرگزار و یکى از اسماء خداوند است که پاداش زیاد در مقابل کم مى دهد.ذکور: یادآورنده ، بسیار یاد کننده . بَلاء: آزمایش . رَغِبَ اِلَیْه : تضرع و زارى نمود. فقیر: نیازمند. فَزَعَ اِلَیْهِ: به سوى او پناه برد. کرْب : اندوه . غَرُّونا (از غَرَّ): گول زد. غَدْر: خیانت کردن . غِیاث : کمک . اِسْتِغاثَة : یارى طلبیدن . نَفاد: تمام شدن .
ترجمه و توضیح :
بنابه نقل شیخ الطائفه ، شیخ طوسى در مصباح المتهجد و مرحوم سیدبن طاووس در اقبال ، حسین بن على علیهما السلام در آخرین دقایق زندگیش چشمها راباز کرد و به سوى آسمان متوجه گردید و براى آخرین بار با پروردگار خویش ، پروردگار عالمیان چنین مناجات و راز و نیاز نمود(271):
((اى خدایى که مقامت بس بلند، غضبت شدید، نیرویت بالاتر از هر نیرو، تو که از مخلوقات خویش مستغنى هستى و در کبریا و عظمت فراگیر، به آنچه بخواهى توانا، رحمتت به بندگانت نزدیک ، وعده ات صادق ، نعمتت شامل ، امتحانت زیبا، به بندگانت که تو را بخوانند نزدیک هستى و بر آنچه آفریده اى احاطه دارى و هرکس که از در توبه درآید پذیرایى ، آنچه را که اراده کنى توانایى ، آنچه را که بخواهى درک توانى کرد، کسى را که شکرگزار تو باشد شکرگزارى ، یاد کننده ات را یادآورى ، من تو را خوانم که نیازمند تواءم و به سوى تو روى آرم که درمانده تواءم ، ترسان به پیشگاهت فزع مى کنم ، غمگین دربرابرت مى گریم ، از تو مدد مى طلبم که ناتوانم ، خود را به تو وامى گذارم که بسنده اى ، خدایا! در میان ما و قوم ما داورى کن که آنان از راه مکر و حیله وارد شدند و دست از یارى ما برداشتند وما را که فرزندان پیامبر و حبیب تو محمد صلّى اللّه علیه و آله هستیم به قتل رسانیدند، پیامبرى که به رسالت خویش انتخاب نموده وامین و حیش قرار داده اى ، اى خدا! اى مهربانترین ! در حوادث ، بر ما گشایش و در پیشامدها، برما خلاصى عنایت کن )).
امام علیه السلام مناجات خویش را با این جملات به پایان رسانید:
((در مقابل قضا و قدر تو شکیبا هستم اى پروردگارى که بجز تو خدایى نیست . اى فریادرس دادخواهان که مرا جز تو پروردگارى و معبودى نیست . برحکم و تقدیر تو صابر و شکیبا هستم . اى فریادرس آنکه فریادرسى ندارد، اى همیشه زنده اى که پایان ندارد. اى زنده کننده مردگان . اى خدایى که هرکسى را با اعمالش مى سنجى ، در میان من و این مردم حکم کن که تو بهترین حکم کنندگانى )).
و آنگاه که صورت به خاک مى گذاشت ، گفت :((بِسْمِاللّه وَبِاللّه وَفِى سَبیلِاللّه وَعَلى مِلَّةِ رَسُولِاللّه ))(272).))
کلمات کلیدی:
